ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

Πως αντιμετωπίζονται τα θερμικά εγκαύματα

Ο γενικός κανόνας αντιμετώπισης σε θερμικά εγκαύματα είναι:

• τρεχούμενο κρύο νερό βρύσης για τουλάχιστον δέκα λεπτά πάνω στην περιοχή
• αφαίρεση των κοσμημάτων όπως δακτυλιδιών και των ρούχων που εμφανίζονται ποτισμένα με καυτό υγρό ή που φλέγονται με ιδιαίτερη όμως προσοχή και μόνο στην περίπτωση που αυτά δεν έχουν προσκολληθεί πάνω στο τραύμα

Το βάθος του εγκαύματος Τα θερμικά εγκαύματα διαχωρίζονται σε πρώτου, δευτέρου και τρίτου βαθμού και έχουν διαφορετική αντιμετώπιση και πρόγνωση.

Εγκαύματα 1ου βαθμού (επιφανειακά:)  Κατά κανόνα τα εγκαύματα πρώτου βαθμού δεν χρήζουν άμεσης ιατρικής φροντίδας. Μια καλή ενυδατική κρέμα για να κρατήσει το δέρμα εύπλαστο και υγρό, κάνοντας απαλό μασάζ στο δέρμα σας συχνά, είναι αρκετή. Ποτέ μην χρησιμοποιείτε αλοιφές με βάση το πετρέλαιο, όπως βαζελίνη ή ορυκτέλαιο σε εγκαύματα. Διακόψτε τη χρήση και επικοινωνήστε με το γιατρό σας με οποιαδήποτε συμπτώματα ερεθισμού ή αλλεργικής αντίδρασης. Επικοινωνήστε με το γιατρό αν ο πόνος επιμείνει και μετά τις πρώτες 48 ώρες, ή αν εμφανιστούν συμπτώματα μόλυνσης. Τα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνουν αυξημένο πόνο, ερυθρότητα, οίδημα, έκκριση ή πύον από το έγκαυμα, πρησμένους λεμφαδένες, ερυθρές ραβδώσεις με τάση εξάπλωσης από το έγκαυμα ή πυρετό. Επίσης επικοινωνήστε αμέσως με τον γιατρό αν υπάρχουν συμπτώματα αφυδάτωσης: δίψα, ξερό δέρμα, ζάλη, τάση για απώλεια αισθήσεων ή μειωμένη ενούρηση.  Τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και όσοι έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα θα πρέπει να επισκεφθούν αμέσως γιατρό.

Εγκαύματα 2ου βαθμού (μερικού πάχους): Εγκαύματα δευτέρου και τρίτου βαθμού με επιφάνεια μεγαλύτερη από το 10% του σώματος χρήζουν άμεσης και ειδικής ιατρικής φροντίδας καθώς ο κίνδυνος καταπληξίας ή σοκ είναι μεγάλος. Εγκαύματα δευτέρου και τρίτου βαθμού έχουν προκαλέσει βλάβες σε πολύ μεγαλύτερο βάθος. Γενικά, τα εγκαύματα μερικού πάχους συνήθως επουλώνουν σε λιγότερο από 2 εβδομάδες. Το βαθέως μερικού πάχους έγκαυμα απαιτεί μεγαλύτερο χρονικό διάστημα να επουλωθεί. Απαιτεί την άμεση επέμβαση του πλαστικού χειρουργού που πρέπει να αποφασίσει αν χρειάζεται συντηρητική αντιμετώπιση ή χειρουργική επέμβαση για καλύτερη πρόληψη της μετεγκαυματικής ουλής.

Εγκαύματα 3ου βαθμού (ολικού πάχους): Στα εγκαύματα ολικού πάχους, η χειρουργική επέμβαση είναι μονόδρομος. Ο πλαστικός χειρουργός πρέπει να αφαιρέσει την εγκαυματική επιφάνεια (εσχάρα) και να την καλύψει με κάποιο μόσχευμα.

Στα εγκαύματα που έχουν μεγάλο βάθος, η αντιμετώπιση μπορεί να γίνει συντηρητικά με αλλαγές ή χειρουργικά, δηλαδή με χειρουργικό καθαρισμό, εσχαρεκτομές (αφαίρεση εγκαυματικής επιφάνειας), κάλυψη μιας εγκαυματικής επιφάνειας με δερματικά μοσχεύματα. Τα δερματικά μοσχεύματα μπορεί να καλύψουν μόνιμα ή προσωρινά μια εγκαυματική επιφάνεια για να αποτρέψουν τη μόλυνση, τη σηψαιμία και να επιταχύνουν την επούλωση. Τα μοσχεύματα μπορεί να είναι αυτόλογα (ή αυτομοσχεύματα) μερικού ή ολικού πάχους, τα οποία προέρχονται από τον ίδιο τον ασθενή (ο πλαστικός χειρουργός τα λαμβάνει από δότριες περιοχές, όπως το μηρό, την κοιλιακή χώρα κ.ά.). Το εργαλείο που χρησιμοποιούν οι πλαστικοί χειρουργοί για να λάβουν μόσχευμα από το σώμα ενός εγκαυματία λέγεται δερμοτόμος και ο ψηφιακός δερμοτόμος είναι η πιο σύγχρονη εκδοχή του. Με αυτόν λαμβάνουν δέρμα από τον ασθενή και με τον πολλαπλασιαστή του δέρματος ή δικτυωτό δερμοτόμο το δέρμα αυτό ανοίγει και μεγεθύνεται, καλύπτοντας μεγαλύτερη επιφάνεια της εγκαυματικής περιοχής. Με αυτό τον τρόπο, ένα μικρό κομμάτι υγιούς δέρματος πολλαπλασιάζεται και καλύπτει την εγκαυματική επιφάνεια.

VIDEO: δείτε πώς χρησιμοποιείται ο δερμοτόμος

Ακόμα, χρησιμοποιούνται μοσχεύματα και από τράπεζες δέρματος (αλλομοσχεύματα). Αυτά αποτελούν δωρεά οργάνου (το δέρμα, εξάλλου, είναι το μεγαλύτερό μας όργανο) και προέρχονται από  πτωματικούς δότες. Αυτή τη στιγμή τράπεζα δέρματος υπάρχει στο Γενικό Νοσοκομείο Γ. Γεννηματάς (Αθήνα).

Τα δερματικά μοσχεύματα μπορεί να είναι και ετερόλογα και χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις που η εγκαυματική επιφάνεια είναι πολύ μεγάλη και δεν μπορεί να καλυφθεί από το δέρμα του ασθενή. Τα ετερόλογα μοσχεύματα παρασκευάζονται σε εργαστήρια και χρησιμοποιούνται για να καλύψουν την εγκαυματική επιφάνεια, να βοηθήσουν την επούλωση και να αποτρέψουν τη μόλυνσή της. Ετερόλογα μοσχεύματα χρησιμοποιούνται για προσωρινή κάλυψη και είναι μοσχεύματα από χοίριο χόριο, ενώ τελευταία εφαρμόζεται σε κλινικές μελέτες σε ασθενείς στο εξωτερικό, το δέρμα από ψάρι τιλάπια κ.ά.
Επιπλέον, υπάρχουν και βιοσυνθετικά υποκατάστατα δέρματος από σιλικόνη, φιλμ σιλικόνης, φιμπρονεκτίνη, κολλαγόνο κ.ά.

Μάθετε περισσότερα για τα μοσχεύματα: https://www.iatrikionline.gr/DermXeir_01_09/04.pdf

Τι να μην κάνετε σε σοβαρό έγκαυμα:

• ΜΗΝ εφαρμόσετε αλοιφές, βούτυρο, πάγο, φάρμακα, κρέμες, σπρέι ελαίου ή οποιοδήποτε οικιακό γιατροσόφι πάνω σε βαρύ έγκαυμα.
• ΜΗΝ εκπνέετε, μη φυσάτε και μη βήχετε κοντά στο έγκαυμα.
• ΜΗΝ πειράξετε τις φουσκάλες ή το νεκρωμένο δέρμα.
• ΜΗΝ αφαιρέσετε ρούχα που έχουν κολλήσει επάνω στο δέρμα.
• ΜΗ χορηγήσετε τίποτα στον εγκαυματία από το στόμα, αν υπάρχει βαρύ έγκαυμα.
• ΜΗ βουτήξετε ένα βαρύ έγκαυμα σε κρύο νερό
• ΜΗΝ εφαρμόσετε αλοιφές, βούτυρο, πάγο, φάρμακα, κρέμες, σπρέι ελαίου ή οποιοδήποτε οικιακό γιατροσόφι πάνω σε βαρύ έγκαυμα.
• ΜΗΝ εκπνέετε, μη φυσάτε και μη βήχετε κοντά στο έγκαυμα.
• ΜΗΝ πειράξετε τις φουσκάλες ή το νεκρωμένο δέρμα.
• ΜΗΝ αφαιρέσετε ρούχα που έχουν κολλήσει επάνω στο δέρμα.
• ΜΗ χορηγήσετε τίποτα στον εγκαυματία από το στόμα, αν υπάρχει βαρύ έγκαυμα.
• ΜΗ βουτήξετε ένα βαρύ έγκαυμα σε κρύο νερό

Ο κνησμός μετά από έναν τραυματισμό εγκαύματος είναι συχνά τόσο έντονος που δυσχεραίνει τις καθημερινές δραστηριότητες και την ποιότητα ζωής. Πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να κοιμηθούν εξαιτίας της συνεχούς φαγούρας. Ο κνησμός αρχίζει συχνά μέσα σε δύο εβδομάδες από το έγκαυμα και μπορεί να διαρκέσει μεταξύ ενός έτους και 18 μηνών. Συζητήστε τις ατομικές ανάγκες σας με το γιατρό σας.

Η έκταση του εγκαύματος Αν τα εγκαύματα έχουν επιφάνεια μεγαλύτερη από το 10% του σώματος χρήζουν άμεσης και ειδικής ιατρικής φροντίδας, καθώς ο κίνδυνος καταπληξίας ή σοκ είναι μεγάλος.

Πώς αντιμετωπίζονται τα εγκαύματα από ηλεκτροπληξία

Σε περίπτωση ηλεκτροπληξίας βεβαιωθείτε ότι έχετε διακόψει την παροχή του ρεύματος και ότι δεν πλησιάζετε το θύμα σε βρεγμένη επιφάνεια. Μην σπεύσετε να το βοηθήσετε προτού ελέγξετε τα παραπάνω. Εναλλακτικά χρησιμοποιείστε ένα ξύλο για να μετακινήσετε το θύμα μακριά από την πηγή του ρεύματος Μεταφέρετε τον ασθενή άμεσα σε νοσοκομείο, ώστε να αξιολογηθούν όχι μόνο τα επιφανειακά εγκαύματα στο σημείο εισόδου και εξόδου του ηλεκτρικού ρεύματος αλλά και η καρδιακή, η μυϊκή αλλά και η γενική κατάσταση της υγείας του.

Πώς αντιμετωπίζονται τα εγκαύματα από τριβή Είναι σημαντικό να γίνει άμεσος καθαρισμός του τραύματος καθώς μπορεί να προκύψουν ουλές αλλά και χρωματισμός του δέρματος από μικρά τρίμματα της ασφάλτου.

Πώς αντιμετωπίζονται τα χημικά εγκαύματα Πρώτα απ’ όλα, είναι απαραίτητο να αφαιρέσετε τη χημική ουσία και να την ξεπλύνετε από το δέρμα ρίχνοντας άφθονο νερό. Βγάλτε οποιαδήποτε είδη ένδυσης ή κοσμήματα που μπορεί να έχουν έρθει σε επαφή με τις χημικές ουσίες. Με αυτό τον τρόπο αποτρέπετε την εξάπλωση του εγκαύματος. Ξεπλύνετε την περιοχή με τρεχούμενο νερό για 10 έως 20 λεπτά για να αφαιρέσετε τυχόν χημικά υπολείμματα. Θα πρέπει να εξεταστείτε άμεσα από γιατρό εάν η έκταση του εγκαύματος είναι μεγαλύτερη από 10 εκατοστά ή εάν το έγκαυμα βρίσκεται στο πρόσωπο, στα χέρια, στα πόδια, στους γλουτούς, την βουβωνική χώρα ή σε κάποια μεγάλη άρθρωση όπως το γόνατο.  Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται σε περίπτωση που τα χημικά έρθουν σε επαφή με τα μάτια, καθώς πρέπει να χρησιμοποιηθεί τρεχούμενο νερό για τουλάχιστον 20 λεπτά στην περιοχή πριν την μετάβαση του παθόντα σε νοσοκομείο. Η σοβαρότητα αλλά και ο τρόπος αντιμετώπισης του χημικού εγκαύματος εξαρτάται από το είδος και την πυκνότητα της χημικής ουσίας αλλά και το σημείο του σώματος που έχει εκτεθεί. Υγρά μπαταρίας, αμμωνία, χλώριο, κλπ. μπορεί να προκαλέσουν επιδερμικά ή εσωτερικά εγκαύματα εάν καταποθούν.

Πώς αντιμετωπίζονται τα εισπνευστικά εγκαύματα Απαιτείται άμεση ιατρική βοήθεια. ΜΗΝ τοποθετήσετε μαξιλάρι κάτω από το κεφάλι του εγκαυματία, αν υπάρχει έγκαυμα στις αναπνευστικές οδούς, καθώς υπάρχει κίνδυνος να φράξουν.

Πώς αντιμετωπίζονται τα εγκαύματα από τον ήλιο και τα εγκαύματα ακτινοβολίας

Μια καλή ενυδατική, αναπλαστική κρέμα είναι κατάλληλη για να διατηρήσει το δέρμα εύπλαστο και υγρό, ενώ προς αυτή την κατεύθυνση βοηθά και η συχνή εφαρμογή απαλού μασάζ στο δέρμα. Ποτέ μην χρησιμοποιείτε σε εγκαύματα αλοιφές με βάση το πετρέλαιο, όπως βαζελίνη ή ορυκτέλαιο. Επίσης, επιδείξτε προσοχή και στην πρόληψη αφυδάτωσης του οργανισμού με λήψη επαρκούς ποσότητας υγρών και με αποφυγή του αλκοόλ.  Για ιδιαιτέρως εκτεταμένα εγκαύματα ή εγκαύματα που έχουν προκαλέσει φουσκάλες, αλλά και για εγκαύματα σε παιδιά ή μωρά απαιτείται ιατρική εκτίμηση.

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό

Καλέστε το 166 εάν:

• Το έγκαυμα είναι εκτεταμένο (έχει μέγεθος παλάμης ή μεγαλύτερο).
• Το έγκαυμα είναι βαρύ (τρίτου βαθμού έγκαυμα).
• Δεν είστε βέβαιοι πόσο βαρύ ή σοβαρό είναι το έγκαυμα.
• Το έγκαυμα έχει προκληθεί από χημικά ή ηλεκτρισμό.
• Ο εγκαυματίας δείχνει σημάδια καταπληξίας.
• Ο εγκαυματίας  εισέπνευσε καπνό.
• Γνωρίζετε ή υποπτεύεστε πως η αιτία του εγκαύματος είναι η σωματική κακοποίηση.

Υπάρχουν άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με τα εγκαύματα.